Kurtlar Vadisi Pusu'nun en beyenilen karekteri Muro

Lanet olsun bu içimdeki dilin gücüne

Kurtlar Vadisi'nin karikatür tiplemesi Muro'nun "Lanet olsun benim bu içimdeki insan sevgisine" repliğinin geçtiği bölüm, Youtube'de hit olmuş. Tevekkeli değil yani, dizinin izlemeyeninin bile o cümleyi sokakta yürürken, alakasız kişilerden, alakasız zamanlarda, alakasız konularda arasında duyması. Duyar duymaz da yönünü şaşırmış bir gülümsemeye sebebiyet veren, "bu nasıl bir tematik elastikiyettir", "ne tür bir humour duygusudur", "nasıl bir mizah çarpılmasıdır" hissiyatının zihne oturması.

Doğrusu bu ifadenin milyonların diline takılmasını; "her insanı deştiğinizde karşınıza çıkacak o gelgitin; "kafasını kırmak istedikleriniz olsa bile, bütün insanları sevmek" gibi bir hissiyatın, kara mizaha vurulmuş hali işte" diyerek rasyonalize etmeye kalkışmak, çok yeterli görünmüyor.

Çünkü; evlatlarını alarak bu ülkenin ciğerinin ucunu yakmış bir örgütün 'başkanını', -platonik-şablon bir karakter olsa bile- kuracağı hiçbir cümle, yapacağı hiçbir espri, kara mizah kurtaramaz vicdanlar nezdinde. En azından 'halk'a inmez bu derece. Velev ki dizi olsun mesele, ölen karakterlere mevlüt okunduğuna, ölüm ilanları verildiğine hiç mi şahit olmadık güzel memleketimde?

Peki bu önümüzde duran ne? İki espri, üç şamatayla gönül fethetmek mi?

Elbette değil. Dil, bazen gerçeklik algısıyla doğrudan bağlantılı olmayabiliyor, işin aslı en çok olmadığında başarılı oluyor. Bilginin ve genelgeçer olanın tam zıt istikametinde vaziyet aldığında tutuyor. İyi sanat ve edebiyat dediğimiz, o lezzetli şey de buradan doğuyor.

Nitekim; tek bir cümle kurmadan, bir kadının kucağındaki bebeğini pusete bıraktıktan sonra, yıkanmış çamaşırları asmak üzere çıktığı çatı katından, birdenbire, ansızın atlamasının (Gilles'in Karısı-2004-Fransa) sebebini, iyi kotarılmış bir sanattan daha iyi anlatacak hangi sosyal bilgi vardır ya da var mıdır böyle bir bilim, emin değilim. Emin olduğum, gerçekliğin ilgi alanının dışında kalan, sözcük-kavram-anlam sacayağından oluşan türdeki dil eşiğe dayandığında, incelen, derinleşen ondan ötesi bilinen gerçekliği tersine çevirme yetkinliğine bile ulaşabilen bir şey haline dönüşüyor.

Kurtlar Vadisi dizisinin, izleyenleri tarafından belli bir zaman sonra gerçeklik boyutunda algılanmaya başlanması da, şimdilerde PKK'nın metropol sorumlusunu canlandıran "Muro" karakterinin delice sevilmesi, cümlelerinin milyonların diline düşmesi, aşkla tekrarlanır hale gelmesi de; gerçeğine biriktirilmiş onca katmerli nefrete rağmen karikatürünün sempatiyle, sevecenlikle bağra basılması da, anlamın taçlandırıldığı bir dilin göstereni oluyor. Anlamın taçlandırıldığı, yani sözcüklerin-görüntülerin düşünme kavramından ayırdedildiği, dolayısıyla varsayılan şeylerin zamanla mantık dairesine çekiliverildiği, gerçek olarak algılandığı bir dil.

Vaktiyle "dile aynı bir resme bakar gibi bakmamız gerektiğini" söylemiş olan Wittgenstein'ın kastı bu muydu bilemem, ancak şu kesin ki, dil içinde bulunduğu imkanlar bahçesi sayesinde çok kolaylıkla bir yanılsama yaratabiliyor. Bugün 'milli pelesenk'imiz haline gelmiş olan "Lanet olsun benim bu içimdeki insan sevgisine" sözü de, öyle çok yüksek de değil ortalama bir mizah algısının, dizinin bağlamıyla, karakterin özelliklerinin kesiştiği o kırılma noktasını aştıktan sonra; ederinden daha yüksek bir pahaya kavuşabiliyor. İlk çarpışmada insanda "orijinal bir ifade", "şık bir mizah" duygusu, bir özdeşim uyandırabiliyor.

Gelgelelim; internet sitelerinde; saçı-sakalı yüzü-gözü birbirine girmiş "Muro"yu yakışıklı bulduğunu, O'na aşık olduğunu kendinden nefret ede ede, bunu da söyleye söyleye itiraf eden, dişi metropol yaşam formlarına rastlamak, her şeyi başkalaştırıyor. Normal şartlarda sokakta görse kaldırım değiştirecek presentabl tiplemelerin "PKK'lı ama, kızamıyorum ben bu Muro denen herife" beyanatları işin çoktan gerçeklik boyutunu aşıp, çok başka bir uzama evrildiğini kanıtlıyor.

Dolayısıyla "Lanet olsun bu benim içimdeki insan sevgisine", sadece "Lanet olsun benim bu içimdeki insan sevgisine" anlamına gelmiyor. "PKKlı karakteri sevmeyelim" demek değil elbet amacım; hatta karakter başarılı neden sevilmesin, sularındayım.

Derdim; iyi kurulmuş, atmosferi iyi dizayn edilmiş ve bileşenleri iyi seçilmiş, bazen cümle kurarak bazen de kurmayarak iyi konuşmuş bir dilin, ne saf bilginin ne de başka bir lisanın anlatamayacağı şeyleri kavratmak konusunda bütün araçlardan daha mahir olabileceğini söylemek.

O dil ki; kimi zaman insana "öteki"nin içindeki "ben"i anlamak gibi bir imkan bahşedebilirken, bazen gerçeklik algısını paralize edip bir oyun ya da zan düzeyine indirgeyebiliyor. O dilin kendini sığdırdığı biçimin adı sanattır, edebiyattır ya da başka bir şey; gün geliyor bilgiyi yaya bırakabiliyor, kurgu gerçeği sollayabiliyor. Abartmak gibi olmasın diyeceğim ama daha önce de oldu; Kurtlar Vadisi karakterleri ve replikleri işte milyonlara bunu yapıyor.

Özlem Albayrak-Yeni Şafak